Czosnek – król przypraw sprawujący od wieków władzę w kuchni polskiej i w kuchniach wielu innych narodów na całym świecie. Przez niektórych nielubiany za nieładny zapach, przez większość uwielbiany za niezwykły smak, który decyduje o walorach wielu potraw mięsnych i warzywnych.
Czosnek jest warzywem i przyprawą jednocześnie. Jest to także roślina lecznicza a nawet magiczna. W magii wykorzystuje się głównie właściwości ochronne rośliny – nic tak nie broni człowieka przed wampirami jak wianuszek upleciony z czosnkowych główek. Ale na poważnie – czosnek jest obrońcą człowieka w przypadku ataku bakterii i wirusów. Jego działanie prozdrowotne znane jest od tysiącleci, a sam czosnek jedzą nie tylko smakosze ale także osoby zainteresowane poprawą własnego zdrowia a szczególnie mechanizmów obronnych organizmu.
Przed tysiącleciami czosnek porastał stepy Azji Środkowej. Wielka Wędrówka Ludów sprawiła, że poznała go Europa, Północna Afryka oraz Bliski Wschód. Kwestią krótkiego czasu było rozpowszechnienie czosnku na całą Afrykę oraz na pozostałe kontynenty. Dzisiaj roślina jest uprawiana i stosowana niemal na całym świecie.
Czosnek to bogactwo witamin i minerałów. Witamina C, B1, B6, PP, A oraz fosfor, sód, magnez, żelazo, potas i wapń dostarczane podczas spożywania potraw z zawartością czosnku czy suplementów diety zakupionych w aptece są bardzo dobrze przyswajane przez organizm i znacznie poprawiają ogólną kondycję zdrowotną. Przy niektórych schorzeniach czosnek jest niezastąpionym, prostym, dostępnym i bardzo skutecznym lekarstwem, więc warto go kupować aby zawsze mieć w swoim domu.
Jeszcze lepiej stosować czosnek pochodzący z własnej hodowli. W marketach często jedynym dostępnym jest czosnek pochodzący z Chin. Choć smakuje podobnie, to do walorów smakowych i zapachowym naszych polskich odmian sporo mu brakuje. A do hodowli w ogrodzie czosnek chiński w ogóle się nie nadaje – nie jest przystosowany do naszych warunków klimatycznych.
Kiedy sadzimy czosnek – jesienią czy wiosną? Jaka metoda jest bardziej wydajna? O wydajności nie tyle decyduje termin sadzenia co odmiana, rodzaj gleby, nawożenie, odchwaszczanie, nawadnianie, czyli właściwa pielęgnacja rośliny. Czosnek wysadzony jesienią wschodzi czasem przed zimą najlepiej jeśli zostanie przykryty warstwą śniegu. Pod śnieżną pierzynką spokojnie przetrwa najsilniejsze nawet mrozy, aby wiosną bardzo wcześnie rozpocząć okres wzrostu. Czosnek jesienny zbiera się już w lipcu – doskonale nadaje się do przyprawiania pierwszych małosolnych ogórków. Zagrożeniem dla upraw jesiennych jest brak śniegu przy jednoczesnych bardzo niskich temperaturach – wówczas wysadzone do ziemi ząbki zmarzną i zginą.
Wysadzanie ząbków wiosną jest bezpieczne, bo nawet jak zimni ogrodnicy czy Zośka powieją mrozem, to kilka stopni poniżej zera czosnkowi krzywdy nie zrobi. Czosnek wysadzony wiosną zbierzemy jednak znacznie później – koniec sierpnia i wrzesień to terminy zbioru czosnku wiosennego.
Do wykorzystania w kuchni stosuje się głównie ząbki, ale można również wykorzystać zielone liście. Wiosną, gdy brakuje bogatych w witaminy świeżych warzyw listki czosnku będą nie tylko doskonałą przyprawą, ale również źródłem witamin.
